Dodane: / Autor: Dominik Haak / Kategoria: psychologia, seksuologia / Tagi: , ,
.

kobieta za szybą prysznica

Schizofrenia jest chorobą przewlekłą, wokół której wciąż panują fałszywe przekonania. Jednak w większości osoby chorujące na nią odczuwają potrzeby bliskości i intymności. Mają chęć wchodzenia w relacje z innymi osobami, o naturze partnerskiej, uczuciowej. Niestety jednak bardzo często zdarza się, że zarówno leki przeciwpsychotyczne stosowane w leczeniu schizofrenii, jak i same objawy tej choroby (zarówno pozytywne, jak i negatywne) obniżają poziom satysfakcji seksualnej u chorych.

Schizofrenia – objawy pozytywne i negatywne oraz ich wpływ na seksualność

Kluczowe dla przyjrzenia się negatywnym skutkom objawów schizofrenii dla funkcjonowania seksualnego osób, będzie rozróżnienie symptomów choroby na pozytywne i negatywne. Negatywne aspekty schizofrenii to te, które coś odejmują, mają charakter ubytkowy. Zalicza się do nich: ubogość słownictwa, brak odczuwania przyjemności (anhedonię), apatię, brak dbałości o wygląd, wycofanie z życia społecznego i zaburzenia pamięci oraz uwagi. Pozytywne objawy nazywa się zamiennie wytwórczymi, ponieważ należą do nich omamy i urojenia.

Osoby chorujące na schizofrenię są wycofane z życia społecznego, przejawiają autystyczne podejście do innych i świata zewnętrznego. Afekt przeżywają w sposób bardzo płytki, wynika z tego też bardzo ograniczone uczestniczenie w stosunku seksualnym. Seks nie wiąże się z napięciem, a sama satysfakcja seksualna, czy orgazm mogą nie być odczuwane. Oczywiście zanim do współżycia dojdzie potrzebne są zainteresowanie i pożądanie, które u osób o obniżonej reaktywności na bodźce nie występują.
Urojenia i omamy towarzyszące schizofrenii (zwłaszcza paranoidalnej) utrudniają znacząco życie w parze. Objawom wytwórczym, które nierzadko mają treść religijną lub seksualną, towarzyszy silny lęk. Osoba odczuwająca napięcie i chroniczny stres nie może się w pełni odprężyć i pozwolić na utratę kontroli podczas seksu. Osoby ze schizofrenią stronią od kontaktów z innymi, bywają nieśmiałe i często tracą zainteresowanie sferą seksualną.

Nienormatywne zachowania seksualne w schizofrenii

Schizofrenii towarzyszą też niebezpieczne urojenia seksualne, które mogą prowadzić do okaleczania narządów płciowych. Schizofrenia powoduje relatywnie niższe zapotrzebowanie na kotntakty seksualne, ale często uczestniczą w aktywnościach seksualnych. Mówi się o promiskuitycznej i labilnej seksualności u chorych. To wiązać się może niestety z ryzykiem zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, czy niechcianymi ciążami.

Patologiczna masturbacja, czyli taka, której charakter nie jest rozwojowy, występuje w schizofrenii często. Charakteryzuje się ona nadmierną częstotliwością, choć nie jest elementem hiperseksualności (nadmiernego popędu seksualnego).

W obrazie schizofrenii mogą pojawić się niejasności w obrębie tożsamości płciowej. Bardzo częste są urojenia, w których osoba chora jest osobą przeciwnej (alternatywnej) płci, lub nie ma płci żadnej. Jednym z kryteriów rozpoznania transpłciowości, kiedy jeszcze diagnozowano to zjawisko, jako zaburzenie identyfikacji płciowej, było wykluczenie właśnie schizofrenii.

Dysfunkcje seksualne współwystępujące ze schizofrenią

Schizofrenii towarzyszy mała lub żadna satysfakcja ze współżycia. Choroba przewlekła implikuje bezpośrednio występowanie obniżenia lub całkowitego zaniku potrzeb seksualnych. U osób z penisami pojawia się niezdolność do osiągnięcia erekcji i jej utrzymania, ale także priapizm (długotrwały i bolesny wzwód). Osiągnięcie satysfakcji seksualnej u mężczyzn bywa bardzo trudne i długotrwałe, nierzadko pojawia się przedwczesny wytrysk. Na kobiecą seksualność najbardziej oddziałuje zmniejszona lubrykacja, która w konsekwencji powoduje nieprzyjemne stosunki i domknięcie błędnego koła- gdzie ochota na seks staje się coraz mniejsza.

Wpływ farmakoterapii na funkcjonowanie seksualne w schizofrenii

Leki stosowane w leczeniu schizofrenii mogą potęgować problemy seksualne chorych. Wśród skutków ubocznych występują: zaburzenia orgazmu, zaburzenia erekcji, suchość pochwy, ale także obrzęk piersi, ginekomastia u mężczyzn, czy mlekotok u kobiet. Stosowanie odpowiedniej farmakoterapii jest kluczowe w schizofrenii, każde zmiany leków należy więc poprzedzić konsultacją z psychiatrą/psychiatrką.
Pogorszenie sprawności seksualnej zwrotnie oddziałuje na stosunek chorych do samych leków. Leki mogą kojarzyć się ze spadkiem poziomu współżycia, niską samooceną i odrzuceniem ze strony partnerki/partnera. Pomimo, że funkcjonowanie seksualne może być przez leki zaburzone- wpływają one na poprawę życia chorych i stanowią ukojenie w fazie psychotycznej. Może się zdarzyć, że niektóre dysfunkcje (jak np. zaburzenia erekcji) można leczyć dodatkową farmakoterapią i w ten sposób eliminować efekty uboczne leków przeciwpsychotycznych.

Schizofrenia a obraz własny osób chorujących

Psychogenne podłoże trudności seksualnych w schizofrenii uznaje się za bardzo istotne. Osoby chorujące na schizofrenię są społecznie postrzegane, jako niebezpieczne i raczej aseksualne lub wręcz zachowujące się dewiacyjnie. Odbija się to oczywiście w obniżonej samoocenie i małym poczuciu własnej wartości u osób. Sam fakt chorowania przewlekle zmniejsza szanse chorych na tak zwanym ,,rynku matrymonialnym’’ – po wycofaniu się z zajęć, mają dostęp do mniejszej liczby partnerów i partnerek seksualnych.

Pole dla pracy psychologicznej i seksuologicznej znajduje się w obrębie relacji, emocji i psychoedukacji seksualnej. Osoby chorujące na schizofrenie mogą w terapii pracować nad wypracowaniem nowych schematów, które obejdą ograniczenia związane z chorobą i farmakoterapią. Warto podkreślać, że sama schizofrenia nie musi oznaczać wycofania się z życia seksualnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *