Mężczyźni rzadziej segregują śmieci, przechodzą na weganizm i kupują produkty ekologiczne, w porównaniu do kobiet. Wskaźnik samobójstw wśród mężczyzn jest znacznie wyższy niż wśród kobiet. Postawy homofobiczne, antysemickie, islamofobiczne i rasistowskie częściej wyrażają mężczyźni aniżeli kobiety. Czy tak musi być i czy jest to oczywiste? Jak nauka tłumaczy to, że mężczyźni rzadziej sięgają po pomoc, kiedy cierpią z powodu depresji? Jak rozumieć to, że mężczyźni mniej dbają o środowisko i są bardziej nietolerancyjni? Odpowiedzią na te pytania jest toksyczna męskość. Pojęcie w psychologii używane do nazwania ścisłego nacisku na przestrzeganie tradycyjnych męskich ról płciowych. W konsekwencji prowadzi ona do ukrywania emocji przez mężczyzn i chłopców.
Toksyczna męskość vs. pozytywna męskość
Czy pojęcie ,,toksyczna męskość’’ służy do obniżenia wartości męskości (jako zbioru cech) i wykazania, że mężczyźni męscy być nie powinni? Absolutnie nie. Toksyczną męskość uważa się za usztywnioną i przejaskrawioną męskość. System społeczny wmawiający mężczyznom, że nie powinni wyrażać swoich emocji, bo będą uznani za niemęskich. Jest to zbiór przekonań, które nagradzają mężczyzn za gniew – emocję uważaną za ,,męską’’. Zachęcają też mężczyzn do wyrażania złości poprzez agresywne zachowania wobec kobiet i mniejszości. Chłopcy i mężczyźni żyjący w toksycznej męskości, starają się rozpaczliwie uniknąć bycia uznanymi za niemęskich, a więc kobiecych. Wiadomo, że w patriarchalnym społeczeństwie kobiecość stawia się pod męskością. Dlatego chłopcy w podstawówce tak bardzo się denerwują, gdy słyszą na w-f: ,,biegasz, jak baba!’’
Warto pamiętać, że męskość w psychologii, socjologii i seksuologii to zbiór cech tradycyjnie przypisywanych mężczyznom – niezależny od biologii. Oznacza to, że cechy stereotypowo męskie mogą przejawiać osoby różnych płci, a sama płeć jest konstruktem płynnym i społecznie uwarunkowanym. Zgodnie z tą teorią, mężczyzna może być delikatny i tolerancyjny i dalej pozostawać mężczyzną. Toksyczna męskość zaś stawia przynależność do męskości jako nadrzędną wartość w życiu mężczyzn. Przez to powinni jej zaciekle bronić i unikać jej podważania.
Tradycyjna męskość a toksyczna męskość
Toksyczna męskość promuje, więc wszystkie te zachowania, które wynikają z innego pojęcia – tradycyjnej męskości. Stereotypowo w naszej kulturze za męskie uznaje się: siłę, radykalizm, władzę, dominację, agresję, wojnę i racjonalizm. Co zatem z mężczyznami, którzy są wrażliwi, delikatni i pokojowi? Toksyczna męskość każe im to ukrywać, bo inaczej zostaną uznani za niemęskich.
Przeciwieństwem takiej wizji jest pozytywna męskość. Przykład pozytywnych wzorców kulturowych dla mężczyzn dała chociażby reklama Gilette, która wywołała falę oburzenia w środowiskach konserwatywnych. Firma produkująca akcesoria do golenia w swoim spocie pokazała mężczyzn przekazujących swoim dojrzewającym synom wartości sprzeczne z tradycyjnie pojmowaną męskością, a więc m.in. szacunek do kobiet i bezprzemocowość.
Jak toksyczna męskość szkodzi zdrowiu (nie tylko psychicznemu) wg. badań naukowych
W 2019 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne opublikowało listę zaleceń dla osób zajmujących się zdrowiem psychicznym chłopców i mężczyzn. W swoim stanowisku wprost wykazało, że toksyczna męskość szkodzi tej grupie społecznej i realnie wpływa na kondycję psychofizyczną. Towarzystwo w tym dokumencie, na podstawie 40 letnich badań, wykazało, że toksyczna męskość szkodzi mężczyznom i doprowadza w konsekwencji do większej ich liczby wśród osób osadzonych w więzieniach, niekończących szkół i uzależnionych od alkoholu. Zwrócono też uwagę na to, że toksyczna męskość oddziałuje negatywnie również na kobiety i osoby LGBTQ+.
Specjaliści i specjalistki od zdrowia psychicznego alarmują ws. wyższej u mężczyzn niż u kobiet, liczby popełnianych samobójstw. Nakaz tłumienia emocji i bycia ,,silnym’’ sprawia, że mężczyznom trudno jest sięgnąć po pomoc i skorzystać z pomocy psychologicznej, czy psychiatrycznej. Mało tego – mężczyźni są też mniej skłonni do ujawniania lekarzom i lekarkom swoich problemów zdrowotnych. Prowadzi to więc również do skrócenia życia mężczyzn. Również przez to, że mężczyźni żyjący w zgodzie z toksyczną męskością, mogą częściej zakażać się chorobami przenoszonymi drogą płciową (kult playboy’a), jak i ginąć w wypadkach spowodowanych ryzykownymi zachowaniami.
Toksyczna męskość w społeczności MSM – dlaczego geje mają obsesję na punkcie męskości?
Toksyczna męskość jest związana z homofobią, bo mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami (MSM) stają się automatycznie ,,niemęscy’’. Paradoksalnie jednak, to właśnie wśród gejów i mężczyzn biseksualnych, obsesja na punkcie tradycyjnie pojmowanej męskości jest bardzo popularna. Portale randkowe dla mężczyzn randkujących z mężczyznami, są przepełnione komunikatami w stylu ,,męski dla męskiego’’, ,,heterooptyczny’’ i ,,stop zwichniętym nadgarstkom’’. Wielu mężczyzn biseksualnych i homoseksualnych narzeka na to, że ze strony innych mężczyzn nieheteroseksualnych doznaje znacznie więcej homofobii, niż od osób heteroseksualnych!
,,Nie po to jestem gejem, żeby umawiać się z kobietą’’. W taki sposób wiele osób tłumaczy sobie niechęć do kobiecych mężczyzn (nazywa się to femmefobią). Podczas gdy kwestia preferencji seksualnych jest bezdyskusyjna, dyskryminacja osób ,,niemęskich’’ jest faktem i prowadzi do cierpienia. Każdy mężczyzna nieheteroseksualny żyjący w społeczeństwie heteronormatywnym, przeżywa kryzys swojej męskości: ,,Jak mogę być męski, skoro nie jestem heteroseksualny?’’ Wielu z nich wychodzi z niego z trwałym poczuciem męskości i wiarą w to, że nie muszą nikomu swojej męskości udowadniać i priorytetyzując życie w zgodzie z sobą. Podczas gdy inni, zlęknieni tym, że mogą być uznani za niemęskich – starają się żyć z toksycznie pojmowanymi normami męskości, aby uniknąć zdemaskowania.
Badania amerykańskiego profesora psychologii Francisco Sánchez’a z 2012 roku, wykazały, że ci mężczyźni homoseksualni i biseksualni, którzy starają się spełniać normy męskości, i tak boją się, że zostaną uznani za niemęskich. Prowadzi to w konsekwencji do poczucia niższości, ale także zaburzeń w postrzeganiu swojego ciała (dysmorfofobii) oraz zaburzeń odżywiania. W tym samym badaniu większość mężczyzn zaznaczyła też, że oczekuje od siebie i swoich partnerów, żeby byli ,,przede wszystkim męscy’’.
Jak takie oczekiwania wpływają na tych mężczyzn, którzy są kobiecy? Mężczyźni atypowi płciowo zmagają się częściej z lękiem i depresją, mają też niższe poczucie własnej wartości. Wiele osób LGBTQ+ zadaje sobie pytanie ,,dlaczego geje są tacy okropni wobec siebie i innych osób ze społeczności?’’ Toksyczna męskość może być jednym z wytłumaczeń.
Dodaj komentarz